O narkomanii nadal wiemy zbyt mało

Ostrowieccy radni, na jednej z ostatnich ubłegłorocznych sesji, przyjęli jednogłośnie Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii.
Przewidziano w nim m.in., prowadzenie działań informacyjno? edukacyjnych na rzecz ograniczania stosowania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, rozwój kadr uczestniczących w realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii, profilaktykę uniwersalną, czy selektywną, czy monitorowanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie używania środków odurzających, a także prowadzenie redukcji szkód, rehabilitacji i reintegracji społecznej poprzez zwiększanie dostępności do opieki zdrowotnej i programów podnoszących jakość życia osób używających szkodliwie i uzależnionych. Działania przedstawione w Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii mają przede wszystkim charakter profilaktyczny i są adresowane zwłaszcza do dzieci i młodzieży. Mają również na celu pomoc osobom używającym narkotyków i innych środków psychoaktywnych.
Na zlecenie Gminy Ostrowiec Świętokrzyski w czerwcu 2017 r. Centrum Kształcenia Ustawicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim przeprowadziło ankietę badającą zjawisko zażywania narkotyków i nikotyny wśród młodzieży i dorosłych słuchaczy CKU i na tej podstawie opracowało Diagnozę w zakresie uzależnień na terenie Ostrowca Świętokrzyskiego.
Jak wynika z badań, młodzi ludzie ? uczniowie szkół w gminie ? stosunkowo rzadko przyznają się do doświadczeń z narkotykami. 106 respondentów, tj. 11,6%, w tym 58 chłopców deklaruje, że próbowało narkotyków, 807 na pytanie o próbowanie narkotyków odpowiedziało przecząco. Do zażywania narkotyków przyznaje się 66 osób, co stanowi 7,2%, 847 twierdzi, że nie zażywa narkotyków. Zachodzi jednak podejrzenie, że nie wszyscy, którzy mieli kontakt z narkotykami, przyznają się do tego.
Do takich wniosków prowadzianaliza odpowiedzi na pytanie o to, jak wielu znajomych zażywa narkotyki, bowiem aż 378 osób deklaruje, że ma takich znajomych, z pewnością, jeśli nie wszyscy, to większość z nich (znajomych) to uczniowie gimnazjów.
Bardzo trudna jest ocena rzeczywistego zasięgu zjawiska używania narkotyków przez młodzież.
Zwiększyła się podaż i różnorodność narkotyków na nielegalnym rynku, a tym samym ich dostępność. Zmieniły się zarówno wzory używania ? jak i rodzaj najczęściej używanych substancji. Niepokojący jest fakt, że zmieniła się również ocena stosowania niektórych narkotyków, dopuszczająca używanie niektórych substancji w efekcie podążania za modą, gdzie narkotyki stają się elementem towarzyszącym zabawom młodzieży, czy wspomagają młodych ludzi w nauce. Młodzieńcze eksperymentowanie z narkotykami sprowadza się najczęściej do doświadczeń z marihuaną, która jest najczęściej używanym przez młodzież narkotykiem.
34 uczniów deklarujących używanie narkotyków wskazuje, że sięgają po nie jedynie okazjonalnie. Pozostali deklarują częstsze sięganie po narkotyki ? 20 sięga po nie kilka razy w miesiącu, kolejne 9 uczniów używających narkotyków sięga po nie co najmniej kilka razy w tygodniu, a 3 osoby codziennie lub prawie codziennie.
Uczniowie sięgają po narkotyki najczęściej z chęci rozładowania napięcia (42,42%) rzadziej dla mocnych wrażeń (27,27%), dla towarzystwa sięga po nie 25,76% oraz z przyzwyczajenia (4,55%). Z analizy porównawczej wynika, że wiek inicjacji narkotykowej obniżył się w stosunku do lat poprzednich. Do pierwszego kontaktu z narkotykami w wieku 14 lat przyznało się aż 61,32%, prawie 20% wskazań było na wiek 13 lat. Większość ankietowanych przyznała, że po raz pierwszy zażywała narkotyki w ustronnym miejscu lub na imprezie w towarzystwie bliskich osób.
Podobnie jak wśród polskiej młodzieży, w gminie Ostrowiec Świętokrzyski najpopularniejsza jest marihuana i jej pochodne ? do jej używania przyznaje się 66,66% uczniów deklarujących kontakt z narkotykami. W następnej kolejności uczniowie wymieniają tzw. dopalacze, amfetaminę oraz ekstazy.
Uczniowie w dużej części są przekonani, że rodzice nie wiedzą o ich narkotykowych doświadczeniach, taką odpowiedź wskazało 72,73% biorących uczniów, 12,12% sądzi, że rodzice się domyślają, ale nie podejmują żadnych działań. W przypadku 3,03% respondentów rodzice, mając świadomość problemu, surowo interweniują, w ocenie kolejnych 9,09% uczniów zażywających narkotyki, rodziców ten fakt nie interesuje, część rodziców ? 3,03% czasem rozmawia ze swoim dzieckiem o problemie.
Uczniowie szkół w gminie zdają się mieć świadomość, iż narkotyki nie są dobrym sposobem na rozwiązywanie ich problemów. Większość wśród deklarujących używanie narkotyków, która udzieliła odpowiedzi w ankiecie (18,18%) stwierdza, że narkotyki nie pomagają w sytuacjach kryzysowych. Duży odsetek nie posiada wiedzy na ten temat (16,67%), niemniej jednak 9,09% młodych ludzi jest skłonna traktować narkotyki, jako antidotum na swoje problemy. Dodatkowo 13,64% uzależnia to od sytuacji.
Wydaje się, że szerzenie wiedzy na temat narkotyków jest dość szeroko zakrojone, niemniej aż 443 osoby, tj. 48,52% twierdzą, że mają niewielką wiedzę na temat narkotyków, a aż 139 osób, czyli 15,22% w ogóle nic na temat narkotyków nie wie, 331 osób, tj. 36,25% twierdzi, że wie wiele na temat narkotyków. Najwięcej informacji badana młodzież czerpie z mediów – 485 (53%) osób oraz od pedagogów – 257 (28%) i znajomych – 201 osób (22%). 62 osoby (6,8%) informacje o narkotykach czerpią z literatury fachowej. Respondenci wskazywali psychiczne i somatyczne skutki oraz objawy zażywania środków odurzających.
Mimo, zdawałoby się, wielu działań skoncentrowanych na profilaktyce uzależnień, które są prowadzone na terenie gminy, wiedza na temat tych używek i nałogów wymaga pogłębienia. Najczęściej jest pozyskiwana z mediów. Najrzadszy kontakt w tym zakresie respondenci mają ze specjalistami. Stąd konieczna jest aktywizacja fachowców z tego zakresu i bardziej specjalistyczne przygotowanie kadr, w których kompetencjach leży profilaktyka uzależnień. Należałoby skoncentrować się w większej mierze na otoczeniu pomocą całych rodzin i zwiększaniu świadomości rodziców na temat problemów ich dzieci, używek i uzależnień. Wielu badanych przyznało bowiem, że ich rodzice albo nie wiedzą o tych problemach, albo są wobec nich  nieporadni.