Kawa ze szmaragdowej porcelanowej filiżanki

 Adam Spała, właściciel Fabryki porcelany AS w Ćmielowie, jako pierwszy człowiek na świecie odkrył i zastrzegł w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie oraz w Unii Europejskiej, porcelanę szmaragdową. Nowe odkrycie w porcelanie to bezsprzecznie wydarzenie o zasięgu światowym.

-Kilka lat temu byłem na wycieczce w RPA. Zostałem zaproszony do szlifierni szmaragdów – wspomina A. Spała. I w tej szlifierni u osób tam pracujących przy kieszeniach ich białych fartuchów zauważyłem pewny kolor. Dziś powiedzielibyśmy tej szmaragdowej porcelany. Pomocą w stworzeniu porcelany szmargdowej była porcelana różowa, którą odkrył wielki twórca przedwojenny, chemik Bronisław Kryński, bo dodał złota. U mnie w głowie też takie coś chodziło, że może ja kiedyś zostanę takim twórcą. Skojarzyło mi się, że należy użyć materiału szlachetnego. I dwa te fakty, ten kolor w RPA i ten materiał szlachetny, naprowadziły mnie na szmaragdy. Nie miałem jednak wiedzy technicznej, którą mi przekazano na Wydziale Ceramiki AGH. W przeciwieństwie do brylantów, szmaragdy mają bardzo małą gęstość. Pomyślałem sobie jak to można wziąć młynek i zmielić sobie szmaragdy. A można nawet do tego użyć możdzierza, następnie szatki plastikowej używanej u nas do druku, która ma 180 oczek na centymetr.

Jak przyznaje A. Spała opracowanie receptury samej masy porcelanowej potrwało pewien czas z uwagi na szczegółowe proporcje.

-To jest oczywiście 30-letnia moja wiedza i doświadczenie – mówi A. Spała. Nie udawało się to od razu. Pierwsze wytwory rozpływały się w piecu. To co urząd patentowy zatwierdził, całą tą procedurę to podstawowego składu surcowego zdjęlismy aż 50 proc. kwarcu naturalnego dodając w to miejsce kwarc zmielonych szmaragdów. Proporcje należy dobrać tak, aby wyrób nie stał się ceramiką lub szkliwem, a porcelaną. W tym pomogła grupa w Urzędzie Patentowym. Pani prezes, w tej pandemii w przychylnym geście, zaproponowała mi, żebym ciągle do tej Warszawy nie jeździł, ona postara się zebrać całą komisję. I taka komisja 7-osobowa naukowców, chemików zebrała się I ja pojechałem z porcelaną, z opisem. I zaczęto mnie przepytywać. I w pewnym moemncie jeden z profesorów mówi ?proszę pana, a wie pan czego pan to odkrył?? ja mówię ?tak dokładnie to nie wiem?. ?To jest tak proste, że nikomu do głowy to nie przyszło, że tu odjąć tu dodać i wyszedł panu tak przepiękny kolor?.

Porcelana szmaragdowa to wyrób ceramiczny o gęstej strukturze  i szmaragdowym kolorze (zielonym) nieprzepuszczalnym dla wody i gazów czerepie, przeświecalny w cienkiej warstwie. W porcelanie szmaragdowej można dostrzec nieuzbrojonym okiem przy świetle dziennym drobinki migających szmaragdów.

Wyjątkowy jest skład surowcowy i kolor uzyskanego wyrobu, który spełnia wszystkie normy porcelany dekoracyjno -użytkowej (do produkcji serwisów do kawy i herbaty, serwisów obiadowych, wazonów, talerzy, figurek, pater itp.)

Do produkcji masy szmaragdowej używa się: kaolinu, kwarcu, skalenia oraz innych składników (będących tajemnicą manufaktury) mieszanych w odpowiednich proporcjach z  wodą. W celu zachowania twardości porcelany szmaragdowej ilość użytego kwarcu została zmniejszona o 50%, a w to miejsce dodany został kwarc powstały ze zmielonych szmaragdów (pył szmaragdowy). Przez dodanie szmaragdów uzyskany zostały efekt techniczny i kolorystyczny. Po otrzymaniu lejnej masy porcelanowej dodawany jest  kwarc.

Z gotowej masy szmaragdowej metodą odlewania wytwarzane są gotowe wyroby, które po wysuszeniu zostają poddane pierwszemu wypałowi na tzw. ?biskwit? w temperaturze ok. 920 -980°C. Następnie uzyskany półfabrykat zostaje poddany szkliwieniu  i wypaleniu ?na ostro? w temperaturze 1380°C.

Jako pierwsze elementy z porcelany szmaragdowej zostały wykonane elementy nowego serwisu do kawy Pola ? imbryk, cukiernica, mlecznik i filiżanki ze spodkami.

Sprzedaż porcelany szmaragdowej rozpoczęła się od 2 czerwca br., ponieważ od tego momentu będzie ona chroniona znakiem zarejestrowania ?  (litera ?R? wpisana w okrąg).

-Na terenie RP mamy już po wyroku prawomocnym i ochronę od 20 marca, a na rynku europejskim 2 czerwca otrzymaliśmy dokument R do tego wyrobu czyli międzynarodowy znaczek o zastrzeżeniu tej porcelany – mówi A. Spała.

Spała nie ukrywa, że w świecie, w różnych miejscach, może powstać porcelana o podobnych kolorach.

-Koloru bowiem nie można zastrzec, mimo usilnych moich starań, jedyną firmą na świecie, która ma zastrzeżony kolor, ma firma robiąca szpilki dla kobiet z czerwoną podeszwą – mówi A. Spała. Ale będziemy mieli zastrzeżony wzór i nazwę. Wiele osób mówi ?tylko Ćmielów robi różową porcelanę??, ale to nieprawda, Ćmielów robi jedyną różową porcelanę według receptury Kryńskiego i pewnie tak zostanie z porcelaną szmaragdową. Będziemy jedynymi na świecie producentami porcelany szmaragdowej według receptury Adama Spały. A inne zakłady, konkurencja pewnie w jakiś sposób to ominą i wprowadzą nowe nazwy.  Nie można rozwoju zatrzymywać, tylko świat musi się rozwijać.