Dyskusje o utworzeniu parku kulturowego nie mają końca…

Spotkania, konsultacje, dyskusje dotyczące utworzenia Parku Kulturowego Pradziejowego Górnictwa Krzemienia nad Kamienną obejmującego tereny gmin: Bodzechowa, Ćmielowa, Ożarowa nie mają końca.

Ze względu na obszar, który miałby zostać, objęty parkiem chroniącym neolityczne odkrycia, najwięcej w tej sprawie dzieje się w gminie Ćmielów. Tu bowiem mówimy m.in. o ?Krzemionkach? i ich sąsiedztwie, ?Koryciźnie? w Łysowodach, ?Gawrońcu? w Ćmielowie, ?Borowni? i ?Księżej Roli? w Rudzie Kościelnej. To jedne z największych i najważniejszych stanowisk pradziejowego górnictwa oraz osadnictwa. Przypominamy, że kopalnie neolityczne Krzemionki, Borownia, Korycizna oraz osada na wzgórzu Gawroniec w Ćmielowie zostały wpisane na Światową Listę UNESCO i są Dobrem Światowego Dziedzictwa. Nie tworzą jednak jednolitego kompleksu przestrzennego i wymagają ochrony także otaczającego je, historycznie ukształtowanego krajobrazu.
Jak podkreślał często w swoich wystąpieniach dyrektor Muzeum Historyczno – Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim Andrzej Przychodni, utworzenie parku kulturowego na tym obszarze jest najlepszą formą ochrony zarówno wspomnianych, najcenniejszych obiektów archeologicznych, jak i kilkunastu innych, cennych stanowisk pradziejowego górnictwa i osadnictwa ludności, zajmującej się kilka tysięcy lat temu wydobyciem i obróbką krzemienia. W obrębie parku znaleźć powinny się ponadto także tereny chronione o wybitnych wartościach przyrodniczych i krajobrazowych. 
Śledząc większość spotkań, konsultacji społecznych i przede wszystkim zaciekłych dyskusji, utworzenie parku podzieliło społeczeństwo gminy Ćmielów. Jedni upatrują w utworzeniu parku tylko ograniczeń i jedynie wydatków ze strony gminy na utrzymanie zasobów parku. Inny są dumni z faktu, że mieszkają w sąsiedztwie miejsc wpisanym na Światową Listę UNESCO.
Jest także bardzo liczna grupa mieszkańców, którzy chcą objęcia parkiem ich miejscowości po to, aby wykluczyć uciążliwą działalność obok ich domów. Działalności, która zniszczyłaby ich życiowe dobytki, zakłóciłaby spokój i ciszę, zanieczyściła środowisko, zagroziła wpisowi Krzemionek na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO. Tego boją się m.in. mieszkańcy Rudy Kościelnej i Stoków Starych.
W spornej sprawie zostały także przeprowadzone konsultacje społeczne. Pod głosowanie zostały poddane tylko dwa jednozdaniowe warianty. Za I wariantem, w którym park miałby objąć większość gminy, opowiedziało się 31 mieszkańców. Za II wariantem, w którym park miałby objąć miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (charakter wyspowy) opowiedziało się 864 osoby. Co ważne, osoby, które nie zechciały się opowiedzieć za żadnym z wariantów, uważając ulotki propagujące warianty za nierzetelnie przygotowane, złożyły deklaracje chęci przystąpienia do Parku Kulturowego Pradziejowego Górnictwa Krzemienia nad Kamienną, oddając łącznie aż 564 głosy.
Co ważne, na zlecenie Muzeum Historyczno -Archeologicznego w  Ostrowcu Świętokrzyskim Fundacja Karkonowska opracowała projekt Planu Ochrony Parku. Pod adresem pierwotnej wersji projektu, w której parkiem została objęta większa część gminy, pojawiły się głosy niezadowolenia. Z taką wersją nie zgodziła się m.in. burmistrz Ćmielowa Joanna Suska, która podkreśla w swoim stanowisku uszanowanie głosu tych mieszkańców, którzy opowiedzieli się za wyspowym charakterem parku.


W połowie lutego br. do gminy Ćmielów wpłynął liczący blisko 80 stron nowy projekt parku, opatrzony mapami. Wykonawca projektu – Fundacja Karkonowska, uwzględnił szereg wniosków wyrażonych na spotkaniach konsultacyjnych, przeprowadzonych w 2021 r. z przedstawicielami samorządów, stowarzyszeń społecznych oraz mieszkańcami i przedstawicielami Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, a także uwag ekspertów z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, którzy gościli w Ćmielowie. 8 marca br. w Domu Kultury w Ćmielowie zostało zorganizowane kolejne spotkanie w sprawie utworzenia parku. Tym razem dyskutowano nad nowym projektem parku. Zasięg parku kulturowego w nowym projekcie został zmniejszony niemal o połowę. Tym razem pojawiły się głosy aprobaty nowego projektu parku przez osoby, którym wcześniejsza wersja zupełnie się nie podobała. Burmistrz i kilkoro radnych podtrzymali swoje stanowisko co do utrzymania
wersji parku o charakterze wyspowym. Nadal sporną kwestią jest ewentualne zarządzanie parkiem. Miałoby ono być powierzone specjalnie utworzonej komórce organizacyjnej przez samorządy lub Muzeum Historyczno- Archeologicznemu w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Gmina Ćmielów ma złożyć uwagi, zastrzeżenia i wnioski dotyczące obecnego projektu do końca kwietnia br. Po tym terminie muzeum zorganizuje spotkanie robocze z udziałem pracowników w yznaczonych do koordynacji prac w imieniu samorządów oraz ekspertów Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Jak podkreśla dyrektor muzeum Andrzej Przychodni, jest to niezbędne, aby rozpocząć właściwą procedurę administracyjną dla powołania projektowanej formy ochrony Dobra Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z otaczającym go krajobrazem.

Zadowolenia z faktu wpisania wzgórza Gawroniec na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO nie ukrywa jeden z mieszkańców tzw. bloków pod Gawrońcem. Przyznając jednocześnie, że chciałby, aby to miejsce było zadbane, oczyszczone i zabezpieczone. -Niektóre drzewa mogą się przewrócić- słyszę. Tak jak te brzozy. Problemem dla nas jest też spływające błoto ze wzgórza. Dobrze by było. jakby ktoś zadbał o to miejsce. I właściwie go oznaczył.
Jeszcze jakiś czas temu na wzgórzu Gawroniec od ulicy Jastkowskiej stała tablica informująca, że miejsce to zostało wpisane na listę UNESCO. Niestety tablice zniknęła. Zarówno od strony ulicy Jastkowskiej, jak i od tzw. bloków pod Gawrońcem nikt nie przeczyta o osadzie wpisanej do UNESCO. A szkoda. Tym bardziej, że w miejscu tym mógłby być także usytuowany punkt widokowy, skąd rozpościera się wspaniała panorama Ćmielowa. 

Print Friendly, PDF & Email

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *