Ostrowczanie czytają pamiętnik Tadeusza Halperta (zdjęcia)

W miniony piątek w Pałacu Wielopolskich w Częstocicach, odbyło się spotkanie muzealne, dotyczące publikacji „Pamiętnik. Pierwsze 72 lata mojego życia”  Tadeusza Halperta. Spotkanie zainaugurował kierownik oddziału i kustosz Działu Archeologii Muzeum, Kamil Kaptur.

 

 

W spotkaniu wystąpił Andrzej Orliński, reprezentujący Stowarzyszenie Miłośników Historii Szczekocin i Okolic, który mówił o miejscach (Szczekociny, Częstocice, Jeleniec i Vancouver) i ludziach w „Pamiętniku” Tadeusza Halperta. Prelegent przedstawił także genezę oraz okoliczności powstania publikacji. Pierwsza część jego prezentacji poświęcona była genealogii Halpertów i ich związków z arystokracją polską i rosyjską, natomiast druga dobrom ziemskim i pałacu Halpertów w Szczekocinach w świetle zgromadzonych pamiątek i źródeł archiwalnych.

Kim był żyjący w latach 1886-1963 Tadeusz Halpert, ziemianin i dyplomata? Był mężem Marii Stefanii Wielopolskiej, córki właścicieli Pałacu w Częstocicach, hrabiostwa Zygmunta i Marii (z Laskich) Wielopolskich. Maria Stefania w 1916 roku poślubiła Tadeusza Włodzimierza Halperta, jednego z kolejnych właścicieli dóbr Szczekociny, wnosząc w wianie spieniężone udziały rodziny Wielopolskich w Zakładach Ostrowieckich. Początkowo małżonkowie osiedli się w należącym do Halperta-Skandberga, 550 – hektarowym majątku w Szczekocinach. Po jego sprzedaży w 1925 roku przenieśli się, wraz z trzema synami, do dóbr Jeleniec koło Ostrowca Świętokrzyskiego. W czerwcu 1930 roku Maria Stefania przejęła jeszcze od matki obręb leśny Feliksów, wchodzący w skład dóbr ostrowieckich.  Dobra rodowe, a szczególnie konterfekty przodków były zawsze cenną pamiątką, dowodem znaczenia rodu, a co za tym idzie własnego znaczenia.

Tadeusz Halpert był także sekretarzem ambasady RP w Londynie, bliskim współpracownikiem Ignacego Paderewskiego, kiedy ten do 9 grudnia 1919 roku był premierem i ministrem spraw zagranicznych. W Muzeum Narodowym w Kielcach można zobaczyć medaliony rodowe Halpertów. Do kieleckiego muzeum trafiły w 1945 roku.

W czasie II wojny światowej Tadeusz Halpert został aresztowany w 1943 roku przez Gestapo, oskarżono go  o współpracę z ruchem oporu. Po uwolnieniu pozostawał do końca wojny właścicielem Jeleńca. W okresie realizacji reformy rolnej w 1945 roku Halpert został z kolei prewencyjnie aresztowany przez władze komunistyczne. Po zwolnieniu z więzienia jego rodzina została wysiedlona z majątku Jeleniec. Uciekł z Polski dla własnego bezpieczeństwa. Zdobył fałszywe dokumenty identyfikujące go jako obywatela niemieckiego i został deportowany na Zachód. Po krótkim pobycie w Anglii przeniósł się w 1948 roku do Kanady z żoną i dwoma synami. Zmarł w 1963 roku w wieku 77 lat. Jest pochowany w Vancouver w Kanadzie, gdzie przez wiele lat był profesorem polonistyki i literatury na University of  British Columbia.

W drugiej części spotkania Wojciech Mazan, adiunkt w Dziale Sztuki i Rzemiosła Artystycznego Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim wystąpił z prelekcją na temat fotografii stereoskopowej na przykładzie zbioru fotografii Tadeusza Halperta, dokumentujących jego podróż do Afryki oraz życie rodzinne Halpertów w szczekocińskiej posiadłości. Co ciekawe, był to pierwszy, publiczny pokaz archiwalnych zdjęć, które niedawno zostały odnalezione.

 

Print Friendly, PDF & Email

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *