Planowane zmiany w dostępie do Elektronicznych Ksiąg Wieczystych

W ostatnim czasie Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że planuje zmiany w dostępie do Elektronicznych Ksiąg Wieczystych. Utrudniony dostęp miałby polegać na weryfikacji tożsamości osób, które przeglądają księgi wieczyste w tym systemie.

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje zmiany w dostępie do ksiąg wieczystych w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który uznał, że ich numery stanowią dane osobowe. Celem nowelizacji jest pogodzenie jawności rejestrów z ochroną prywatności.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że numery ksiąg wieczystych pozwalają na identyfikację osób fizycznych i powinny być traktowane jako dane osobowe. Sprawa miała swój początek w decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który nałożył karę na byłego Głównego Geodetę Kraju za ujawnianie tych numerów w serwisie Geoportal2.

Ministerstwo zapowiada, że dostęp do ksiąg wieczystych pozostanie otwarty, lecz zostaną wprowadzone mechanizmy ograniczające automatyczne pobieranie danych przez boty. Planowane jest także wprowadzenie obowiązkowej identyfikacji użytkowników. Tożsamość będzie można potwierdzić elektronicznie (poprzez Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej) lub osobiście w ekspozyturze Centralnej Informacji. Każdy wnioskujący o dostęp będzie musiał się zalogować, co ma ograniczyć masowe pozyskiwanie danych.

Jawność ksiąg wieczystych jest kluczowa dla bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami, ponieważ pozwala zweryfikować stan prawny nieruchomości. Obejmuje ona jawność formalną (możliwość wglądu dla każdego) i materialną (domniemanie zgodności stanu prawnego z rzeczywistością). Wprowadzenie obowiązkowej identyfikacji użytkowników może ograniczyć anonimowy dostęp do ksiąg, co rodzi pytania o zgodność nowych przepisów z zasadą jawności.

Planowane zmiany są na etapie przygotowań. Kluczowe będzie znalezienie równowagi między ochroną prywatności a swobodnym dostępem do informacji.