Wicepremier w Pałacu Wielopolskich
-W ostatnich siedmiu latach o 100% zwiększyliśmy liczbę instytucji będących bezpośrednio pod opieką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współprowadzimy instytucje, które dotychczas miały charakter regionalny czy lokalny, takie jak Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim, obejmujące wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Krzemionki Opatowskie oraz Pałac Wielopolskich – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas wizyty w Pałacu Wielopolskich w Częstocicach. Wicepremier zwiedził tam wystawę pt. „Leon Wyczółkowski: malarstwo, rysunek, grafika”, która została otwarta w ramach inauguracji zmodernizowanego Pałacu Wielopolskich w Częstocicach – oddziału Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim.
-Od tego roku wspólnie z Powiatem Ostrowieckim współprowadzimy Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim, bardzo ważną instytucję o znaczeniu regionalnym, ale też ogólnopolskim czy nawet ogólnoświatowym, ze względu na wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO kopalnię krzemienia. Z kolei w pięknie wyremontowanym Pałacu w Częstocicach możemy obecnie podziwiać wystawę prac Leona Wyczółkowskiego – jednego z najwybitniejszych polskich artystów – powiedział prof. Piotr Gliński.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Powiat Ostrowiecki współdziałały przy inwestycji pn. „Zwiększenie dostępności do Muzeum Historyczno-Archeologicznego i Rezerwatu Krzemionki oraz Pałacu Wielopolskich” zrealizowanej w ramach VIII osi Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Jej całkowity koszt wyniósł prawie 16 mln zł.
Pierwszy etap prac został zakończony 20 października 2021 r. otwarciem Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu Krzemionki – oddziału Muzeum Historyczno-Archeologicznego, wraz z udostępnieniem dla zwiedzających ekspozycji stałej pt. „Władcy krzemienia” oraz zmodernizowanej podziemnej trasy turystycznej. Wystawa archeologiczna ma zapoznać zwiedzającego z kopalniami krzemienia jak i czasami, w których one powstały. Poszczególne części (wystawa główna w budynku muzeum, wystawa w pawilonie „Zenon”, elementy na trasie podziemnej, wystawa w pawilonie „Stefan”) stanowią kolejne odsłony narracji poświęconej Krzemionkom.
Kolejny etap dotyczył inauguracji drugiego oddziału Muzeum Historyczno-Archeologicznego – Pałacu Wielopolskich w Częstocicach, który wraz z parkiem tworzy zespół pałacowy w 1975 r. wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego. We wrześniu 2022 r. otwarto tam wystawę z kolekcji Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy pt. „Leon Wyczółkowski: malarstwo, rysunek, grafika”.
Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim jest samorządową instytucją kultury i kontynuatorem działalności utworzonego 25 września 1970 r. Muzeum Regionalnego. Jego założycielem i pierwszym dyrektorem był Janusz Wojciech Kotasiak.
Od 1979 r. pod stałą opieką Muzeum znajduje się zespół kopalń neolitycznych. Obiekt archeologiczny „Krzemionki – kopalnie krzemienia z epoki neolitu” zarządzeniem Prezydenta RP z 8 września 1994 r. został uznany za Pomnik Historii. Rok później Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, ze względu na występujące na tym obszarze cenne walory przyrodnicze, ustanowił go rezerwatem przyrody pod nazwą „Krzemionki Opatowskie”. W efekcie ochroną objęto środowisko naturalne wraz z terenem neolitycznych kopalń krzemienia pasiastego, które jest jednym z największych w Europie pod względem wielkości pola górniczego.
W 2001 r. decyzją ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego Muzeum Historyczno-Archeologiczne zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. W pierwszej dekadzie XXI w. Muzeum skupiło swoje działania na pracach archeologiczno-konserwatorskich w prahistorycznych wyrobiskach kopalń organizując jednocześnie działalność muzealną. W 2022 r. muzeum obchodziło 100. rocznicę odkrycia przez Jana Samsonowicza zespołu pradziejowych kopalń krzemienia pasiastego w Krzemionkach.
Od 1 stycznia 2022 r. instytucja jest współprowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Powiat Ostrowiecki. Aktualnie muzeum posiada dwa oddziały – Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki w Sudole, położonym 8 km od Ostrowca Świętokrzyskiego, oraz Pałac Wielopolskich w ostrowieckiej dzielnicy Częstocice.
Krzemionkowski region prehistorycznego górnictwa został wpisany na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego podczas 43. Sesji UNESCO w Baku. Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO docenił unikalne dziedzictwo archeologiczne, które jako jedno z niewielu w Europie zachowało ślady prehistorycznej aktywności człowieka w sposób czytelny i niewiele zmieniony.
fot. Danuta Matloch
