Odcinki dróg trafiły pod zarząd gmin

Odcinki dróg Sandomierskiej i Opatowskiej oraz Starodroża drogi wojewódzkiej Nr 755 trafiły pod zarząd gmin. Tak zdecydowali radni większością głosów podczas sesji Rady Powiatu Ostrowieckiego. Podjęte uchwały dotyczą odcinka drogi stanowiącej starodroże drogi krajowej Nr 9 od granicy administracyjnej z gminą Ostrowiec Świętokrzyski do obwodnicy Ostrowca Świętokrzyskiego, w ciągu nowego przebiegu DK 9, odcinka starodroża drogi krajowej Nr 9 – ulica Sandomierska na odcinku od Ronda Republiki Ostrowieckiej do skrzyżowania i ulicy Opatowskiej, na odcinku od skrzyżowania z ulicą Zygmuntówka do granicy administracyjnej z gminą Bodzechów oraz odcinka starodroża drogi wojewódzkiej Nr 755 w gminie Ćmielów.

        Odcinki dróg zostały przekazane przez samorząd powiatu  samorządom gmin  w tzw. „trybie kaskadowym”, wcześniej podobnym trybem przekazał je powiatowi Sejmik województwa. Szczegóły tej procedury wyjaśniał podczas posiedzenia naczelnik Wydziału Inwestycji, Infrastruktury i Transportu Tomasz Mroczek – Ustawodawca zgodnie z art. 10, ust. od 5 do 5d wprowadził tzw. „tryb kaskadowy” , umożliwiający zmianę kategorii dróg z wojewódzkiej na powiatową, z powiatowej na gminną. Dzieje się tak w sytuacji, gdy powstają obwodnice i dotychczasowe drogi wojewódzkie tracą swoją funkcjonalność, dalej drogi powiatowe, które spełniają warunki kategorii dróg gminnych. Mechanizm jest uruchamiany uchwałą Sejmiku wojewódzkiego, następnie uchwałą Rady Powiatu, która przekazuje gminom  odcinki dróg, nie spełniające analiz drogi powiatowej. Kolejna zasada dotyczy proporcjonalności, a oznacza ona, że przekazywany odcinek nie może być dłuższy od odcinka zastąpionego nowym odcinkiem komunikacyjnym. Zgodnie z Ustawą o drogach publicznych zarządca drogi  ma obowiązek poinformowania samorządu o przekazaniu drogi w terminie 30 dni przed przekazaniem.  

W obliczu spełnienia tych przesłanek powiat ostrowiecki był zobowiązany do przekazania tychże odcinków dróg samorządom gmin Ostrowca Świętokrzyskiego, Bodzechowa i Ćmielowa. Potwierdza to także postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 2024 roku, do którego zwrócił się Powiat Ostrowiecki , skarżąc uchwałę  przekazania  przez Sejmik województwa odcinków ulicy Opatowskiej i Sandomierskiej w zarząd powiatu ostrowieckiego. Stąd też , jak zaznaczyła starosta ostrowiecki Agnieszka Rogalińska, żaden samorząd nie jest szczęśliwy z tego powodu, że otrzymuje „w spadku” kolejne odcinki dróg, gdyż wiąże się to z inwestowaniem dodatkowych środków, których jest coraz mniej  i  dla każdego samorządu jest to sytuacja trudna, dlatego też w tej materii konieczne są zmiany systemowe, a w tym zakresie współpraca wszystkich samorządów. Starosta A. Rogalińska zadeklarowała również wystąpienie z takim stanowiskiem na Konwencie Powiatów Województwa Świętokrzyskiego oraz przekazanie tegoż stanowiska dalej na Związku Powiatów Polskich. Jak dalej mówiła starosta, każdy z samorządów ma prawo wyjaśniać swoje wątpliwości, co do zasadności procedury „kaskadowego przekazania” dróg na drodze prawnej.

Samorządy gminy Ostrowiec Świętokrzyski i gminy Bodzechów ze spokojem przyjęły procedury, nakazane ustawowo, które nie pozostawiają innego wyjścia, jak racjonalne przeanalizowanie sytuacji, w granicach obowiązującego  prawa, o czym także mówiła na sesji wiceprezydent miasta Katarzyna Piętos.      

Inaczej sytuacja wyglądała w odniesieniu do strarodroża Ćmielowa, gdzie dyskusja nad uchwałą przekazującą odcinek drogi w zarząd gminie, wywołała  przepychanki słowne, podsycane emocjami i szeroko rozumianą polityką. Sedno sprawy tkwi w tym, że samorząd gminy Ćmielów nie chce  Starodroża dawnej drogi wojewódzkiej. W związku z tym samorząd Ćmielowa stworzył petycję, wyrażającą sprzeciw,  pod którą trwa zbieranie podpisów mieszkańców. Petycja trafiła do  powiatu ostrowieckiego, na której rozpatrzenie powiat ma 90  dni.

W związku z petycją radny Zbigniew Duda złożył wniosek formalny o zniesienie punktu dotyczącego przekazania drogi gminie Ćmielów z porządku obrad. Przeciwny temu był radny Robert Rogala, który wskazał, że porządek obrad został przyjęty na początku posiedzenia. Wniosek upadł przegłosowany bezwzględną większością głosów składu Rady Powiatu. Jak wyjaśniała radca prawny Aleksandra Muszyńska – Marzec, petycja nie ma wpływu na procedowanie uchwały. Samorząd gminy Ćmielów m. in. uważa, że uchwała jest krzywdząca, a decyzja o przekazaniu była nagła, co  uniemożliwiło przygotowanie się gminy do zaplanowania remontu drogi. Samorząd Ćmielowa jest gotowy do przyjęcia tego  odcinka, lecz po wcześniejszym jego wyremontowaniu przez powiat. Jak jednak wynikało z dyskusji radnych, samorząd nie mógł być zaskoczony przekazaniem drogi. Jak mówiła radna Marzena Dębniak, województwo przekazało powiatowi Starodroże w 2019 roku, po wybudowaniu obwodnicy Ćmielowa, wtedy też w rozmowie burmistrz Joanna Suska, była informowana o zamiarze przekazania tej drogi.  Temat ten powracał również w rozmowach z panią burmistrz przy okazji innych inwestycji drogowych powiatu na terenie gminy Ćmielów.  Powściągliwość samorządu powiatu ostrowieckiego w tym zakresie, także uzgodniona z samorządem Ćmielowa  – co podkreślał radny Andrzej Jabłoński – wynikała z możliwości poszukiwania środków przez powiat  na remont tej drogi. I tak też było, gdyż samorząd powiatu pięć razy aplikował o pozyskanie  środków na ten cel. Jak mówił naczelnik Tomasz Mroczek – trzy razy z Programu Polski Ład oraz dwa razy do Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Niestety wnioski nie otrzymały dofinansowania i być może już wtedy komisja uznała, że droga nie spełnia kategorii drogi powiatowej. Jak mówiła radna Marzena Dębniak, nikt wtedy nie  ujął się za Ćmielowem. A być może, gdyby wówczas samorząd Ćmielowa, wykorzystując dobrą koniunkturę polityczną w tamtym czasie lobbował, wsparty petycją z podpisami  mieszkańców, losy drogi byłyby zupełnie inne. Tego jednak nie wiemy. Dziś sytuacja jest inna i jak wyjaśniał sekretarz powiatu, radca prawny Łukasz Witkowski, za tą decyzją przemawia zasada równości, a więc równego traktowania wszystkich gmin powiatu ostrowieckiego oraz zasada zrównoważonego rozwoju. A warto dodać, że powiat ostrowiecki zarządza 354 kilometrami dróg na terenie sześciu gmin, z czego 54 km na terenie gminy Ćmielów.

Ogromne znaczenie ma tutaj też kwestia ekonomiczna, na co wskazywali wicestarosta Łukasz Dybiec i naczelnik Tomasz Mroczek – od dwóch lat obowiązuje zmiana zasad aplikowania o środki zewnętrzne, według której powiat do jednego funduszu może złożyć cztery wnioski o dofinansowanie, zaś gmina trzy, co daje większe szanse pozyskania środków przez gminę. W przypadku gminy korzystniejsze jest także dofinansowanie, gdyż wynosi ono 80 procent, przy  20 procentach  wkładu własnego. W przypadku powiatu jest to 70 procent,  przy 30 procentowym wkładzie własnym. Od kilku lat gminy we współpracy z powiatem ostrowieckim solidarnie pokrywają wkład własny, po połowie. Żaden samorząd nie jest wstanie udźwignąć samodzielnie  kosztów takich inwestycji, co w odniesieniu do gminy Ćmielów podkreślał też  radny Mirosław Rogoziński.   Stąd też,  biorąc pod uwagę to rozwiązanie oraz gotowość, którą powiat ostrowiecki wyraził do współfinansowania wkładu własnego tej inwestycji,  budżet gminy Ćmielów poniesie mniejsze koszty.

Podczas posiedzenia wielokrotnie zarząd powiatu podkreślał, że gmina Ćmielów nie pozostała z tym problemem sama i jest gotowy na partycypację w kosztach wkładu własnego tej inwestycji. Wydawać by się mogło, że samorząd Ćmielowa nie docenia otwartości na współpracę i gotowości wsparcia  powiatu ostrowieckiego w sytuacji, która nie jest łatwa dla żadnego z samorządów. Samorząd gminy Ćmielów zapowiada wyjaśnienie swoich wątpliwości na drodze sądowej.

Tymczasem najważniejszym ogniwem są tutaj mieszkańcy, których raczej nie obchodzą samorządowe przepychanki oraz to, kto tą drogą będzie zarządzał. Ludzie chcą zwyczajnie korzystać z bezpiecznej drogi, która umożliwi im dojazd do domu, wyjazd do pracy, odwiezienie dzieci do szkoły. Powiat ostrowiecki przez sześć lat utrzymywał tę drogę, przeznaczając około 150 tysięcy rocznie na wykaszanie poboczy, czyszczenie nawierzchni, zimowe zabezpieczenie, czego skrupulatnie pilnował przewodniczący Rady Powiatu Mariusz Pasternak, poprzez którego mocne zaangażowanie, droga ta aż pięć razy trafiała na listę  naboru wniosków z programów rządowych.

         Jeśli Starodroże  pozostałoby  w zarządzie powiatu, szanse na środki zewnętrzne, przy obecnej koniunkturze dofinansowania – na sześć gmin cztery wnioski – byłyby niewielkie. Gmina ze swojego terenu może złożyć 3 wnioski do jednego programu, co daje większe możliwości.

Uchwałą Rady Powiatu Starodroże zostało przekazane gminie Ćmielów. O dalszych jego losach będzie decydować Rada Miejska w Ćmielowie.