Zgoda buduje, niezgoda... kosztuje

-Mediacja ? nie da się zaprzeczyć, że ta instytucja prawna jest ciągle mało znana. Czy jest coś, co odstrasza potencjalnych chętnych przed skorzystaniem z tej formy rozstrzygnięcia nabrzmiałego sporu?

?php>

-Przede wszystkim jest to właśnie brak wiedzy na temat samej mediacji oraz korzyści płynących z wyboru tej alternatywnej metody rozwiązywania konfliktów ?mówi stały mediator sądowy, Agata Niewiadomska. Problemem może być również ludzka mentalność; wiele osób świadomie wybiera konfrontację w sądzie. Wolimy się kłócić, niż godzić. Walczymy ze sobą, wyniszczając się wzajemnie, tracimy czas i pieniądze. Tymczasem mediacja poza tym, że jest o wiele tańsza i szybsza niż postępowanie sądowe, niesie ze sobą szereg innych korzyści, takich jak szansa na polubowne rozwiązanie konfliktu i utrzymanie wzajemnych relacji między stronami. Mediacja daje szansę zrozumienia potrzeb i motywów działania drugiej strony, ma również realny wpływ na obniżenie poziomu negatywnych emocji między stronami. Mediacja jest także szansą na szybsze uzyskanie naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz przeprosin.
?php>

-Pani mediator, czym jest mediacja i czy w ramach tej procedury można poddać rozstrzygnięciu każdą sprawę bez względu na to, czy jest to sprawa karna, cywilna lub rodzinna?
?php>

-Mediacja stanowi alternatywną metodę rozwiązywania konfliktów, w której strony przy pomocy mediatora samodzielnie dochodzą do porozumienia. Mediacja rządzi się określonymi zasadami, jest przede wszystkim dobrowolna, co oznacza, że wszystkie strony muszą wyrazić zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym. Mediacja jest również poufna, co oznacza, że zarówno strony, jak i mediatora obowiązuje tajemnica mediacji. Mediator jest zawsze osobą bezstronną i neutralną zarówno w stosunku do stron postępowania, jak i do przedmiotu ich konfliktu. Do mediacji mogą być kierowane wszystkie sprawy cywilne, karne, rodzinne oraz z zakresu prawa pracy, gospodarczego czy administracyjnego, w których prawo dopuszcza zawarcie ugody.
?php>

-W jaki sposób można skierować daną sprawę do mediacji? Czy robi to sąd, prokurator, a może decyzja należy tylko i wyłącznie do stron?
?php>

-Mediacja może być prowadzona bez wnoszenia sprawy do sądu, jest to tak zwana mediacja pozasądowa albo na podstawie postanowienia sądu, czyli mediacja sądowa. W przypadku mediacji pozasądowej mediatora wybierają strony i to one inicjują kontakt z mediatorem. Natomiast w przypadku mediacji sądowej to sąd wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów sądowych. Mediator sam kontaktuje się wtedy ze stronami, zapraszając je na spotkanie. Mediacja sądowa charakteryzuje się tym, że ma ustawowo określony termin realizacji. Po przeprowadzeniu mediacji, mediator zobowiązany jest przekazać do sądu protokół z mediacji wraz z ewentualną ugodą. Po uprawomocnieniu ugody mediacyjnej, proces sądowy zostaje zakończony. Co ważne, w przypadku mediacji pozasądowej, na wniosek stron ugodę mediacyjną również można uprawomocnić w sądzie. Sprawę do mediacji może skierować również policja i prokuratura, w zależności na jakim etapie znajduje się postępowanie, w którym biorą udział skonfliktowane strony.
?php>

-Jak przebiega mediacja i kto ją prowadzi?
?php>

-Po wszczęciu mediacji mediator niezwłocznie w porozumieniu ze stronami sporu ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego. Na spotkaniach mediacyjnych strony prezentują swoje stanowiska i punkt widzenia na istniejący pomiędzy nimi konflikt. Opisują swoje oczekiwania i podejmują współpracę celem znalezienia najkorzystniejszego dla nich rozwiązania. W rozmowach towarzyszy im bezstronny i neutralny mediator. Zdarza się, że w mediacji uczestniczą także osoby trzecie np. pełnomocnik prawny strony. Czasami strony nie chcą lub nie mogą spotkać się ze sobą. W takich przypadkach mediator spotyka się z każdą ze stron osobno, ma obowiązek przekazywania informacji, stanowisk i propozycji pomiędzy stronami. Mediator pomaga także stronom sporu w sformułowaniu treści ugody.
?php>

-Jak bardzo postępowanie mediacyjne jest kosztowne?
?php>

-Koszty mediacji pozasądowej określa umowa mediatora ze stronami. Należności za przeprowadzenie mediacji w sprawach karnych i nieletnich pokrywane są przez Skarb Państwa, natomiast koszty mediacji toczącej się na skutek skierowania przez sąd w sprawach cywilnych określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (Dz. U.2016.921). W sporach niemajątkowych oraz w sporach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, wynagrodzenie mediatora wynosi 150 zł za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde kolejne - 100 zł (łącznie nie więcej niż 450 zł). Jeśli postępowanie dotyczy praw majątkowych, wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2.000 zł za całość postępowania mediacyjnego). Jeśli dojdzie do zawarcia ugody przed rozpoczęciem rozprawy, strona otrzyma zwrot 100% opłaty sądowej, którą zapłaciła wnosząc sprawę do sądu. Jeśli do zawarcia ugody przed mediatorem dojdzie na późniejszym etapie postępowania sądowego, to strona otrzyma zwrot 75% opłaty sądowej. Bardzo ważną informacją jest to, iż koszty postępowania mediacyjnego, skierowanego na wniosek sądu, zaliczane są do kosztów procesowych, co oznacza, że strona postępowania po zakończonej mediacji może złożyć do sądu wniosek o zwolnienie od kosztów postępowania mediacyjnego.
?php>

-W którym momencie rozstrzygnięcie zapadłe przed mediatorem staje się obowiązujące?
?php>

-Ugoda zawarta przed mediatorem wymaga zatwierdzenia przez sąd. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją poprzez nadanie jej klauzuli wykonalności. W pozostałych przypadkach sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Stronom postępowania najczęściej za pośrednictwem poczty sąd doręcza odpis takiego postanowienia.
?php>

-Czy dotychczasowa praktyka wskazuje na duże zainteresowanie tą instytucją?
?php>

-Odsetek spraw kierowanych do mediacji przez sądy co roku wzrasta, jednak w dalszym ciągu należy popularyzować tę formę rozwiązywania sporów. Na pewno należy skoncentrować się na edukacji młodego pokolenia w zakresie ?sztuki dialogu? i rozwiązywania konfliktów właśnie w drodze mediacji. Służyć temu mogą rozmaite warsztaty prowadzone z młodzieżą przez mediatorów. Coraz popularniejsze stają się mediacje rówieśnicze, których głównym celem jest promocja rozwiązywania konfliktów i sporów rówieśniczych bez przemocy, propagowanie idei sprawiedliwości naprawczej oraz uczenie dzieci i młodzieży, że każdy konflikt można rozwiązać poprzez dialog prowadzący do porozumienia.
?php>

-Dziękuję za rozmowę.