O tej historii trzeba pamiętać…
Historycy, krajoznawcy, ludzie związani z historią naszego regionu, wybierają się 14 września br. na Święty Krzyż, gdzie przygotowywane jest odsłonięcie i poświęcenie krzyża na kopcu księcia Adama Czartoryskiego.
Wcześniej 28 sierpnia 2021 r. odbędzie się sesja historyczno -krajoznawcza, poświęcona temu wydarzeniu. Uroczystościom patronuje poseł Andrzej Kryj.
Historia tego miejsca związana jest z Powstaniem Styczniowym. Krzyż na górze Świętego Krzyża (Łyścu) w Górach Świętokrzyskich postawiono na fali ruchów patriotyczno-religijnych, jakie miały miejsce w Królestwie Polskim w latach poprzedzających Powstanie Styczniowe. Został uroczyście poświęcony 14 września 1861 roku dla upamiętnienia wydarzeń w Warszawie i rodaków poległych
od kul i bagnetów rosyjskich w krwawych manifestach 27 lutego i 8 kwietnia 1861 roku.
-Historia krzyża na kopcu łączy się z osobą księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, prezesa Rządu Narodowego, który w drodze na emigrację, żegnając się z Ojczyzną, odwiedził Święty Krzyż, gdzie wniósł prośbę do Boga za ginącą Ojczyznę. W późniejszych latach, obiekt ten stał się symbolem zmagań z zaborcą i walk o niepodległość ? przypomina Zbigniew Pękala, regionalista, przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Ostrowieckiej.
-Po upadku Powstania Styczniowego, krzyż usunięto, rozebrano część naziemną kopca. Pozostał jedynie krąg jego podstawy – dodaje. Przez lata był on symbolem zmagań o niepodległą Ojczyznę z rosyjskim zaborcą. Pamięć o krzyżu trwała przez kolejne lata. Wiedza o tym miejscu i związanej z nią historii popularyzowana była przez regionalistów, krajoznawców, przewodników świętokrzyskich PTTK.
W 2017 roku podczas sesji krajoznawczej, zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Nowej Słupi i Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Ostrowieckiej, Zbigniew Pękala przedstawił projekt stworzenia Drogi pamięci na Świętym Krzyżu i w Nowej Słupi. Wystąpił też z inicjatywą odbudowy krzyża na kopcu. Inicjatywa ta zdobyła uznanie w środowisku krajoznawczym. Zyskała też aprobatę ówczesnego wójta gminy Nowa Słupia, a obecnie jej burmistrza, Andrzeja Gąsiora a także Jana Reklewskiego, dyrektora Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wsparł ją także poseł Andrzej Kryj. Warto podkreślić, że wpisała się ona w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości i odzyskania przez Nową Słupię praw miejskich, utraconych właśnie po Powstaniu Styczniowym.
Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie krzyża zaplanowano na 14 września b.r. w 160 rocznicę jego postawienia i 190. rocznicę pobytu na Świętym Krzyżu księcia Adama Czartoryskiego.
