[FOTORELACJANOWA]6264[/FOTORELACJANOWA]

Na terenie Pałacu Wielopolskich w Częstocicach Muzeum Historyczno -Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim trwają intensywne prace związane z rewitalizacją pałacowego parku. Polegają one na odtworzeniu ciągów pieszych i pieszo -jezdnych w obrębie zabytkowego parku, z dostosowaniem do obowiązujących norm i przepisów.  W miniony piątek efekty dotychczas prowadzonych robót oglądał podczas wizyty roboczej wicestrosta powiatu Łukasz Dybiec . Słoneczna aura sprzyja wykonywanym pracom.  Zadanie obejmuje również prace restauratorskie, dotyczące uporządkowania terenu oraz doprowadzenia go do formy zharmonizowanej z budynkiem pałacu, co będzie służyło przywróceniu współczesnemu otoczeniu elementów istniejących w pierwszych fazach jego funkcjonowania. W parku zostaną także odtworzone dwie, zabytkowe rzeźby. Będą wykonane chodniki, schody terenowe oraz plac od strony tarasu, który będzie służył wydarzeniom planerowym. Pojawią się równiez elementy małej architektury – ławki i stojaki na rowery. W obrębie parku zostaną także wydzielone miejsca parkingowe. Będą również aleje spacerowe i nowe nasadzenia roślin, które będą  komponować się z istniejącym, zabytkowym drzewostanem. Zespół pałacowy wraz z otaczającym go parkiem pochodzi z końca XIX wieku i powstał według projektu architektonicznego Leonardo Marconiego. Prowadzone prace mają odtworzyć pierwotne założenia projektu z XIX wieku.

Powiat ostrowiecki na realizacje projektu pozyskał środki w wysokości 3,4 mln z Rządowego Programu    “Odbudowa Zabytków”. W ramach projektu kontynuowane są również badania  i  arecheologiczne prace  wykopaliskowe na terenie  stanowiska Nr 14, jakim jest teren otaczający  pałac.  Jakich skarbów możemy spodziewać się pod ziemią na  obszarze  inwestycji? - pytamy kierownika Oddziału ostrowieckiego Muzeum, Kamila Kaptura      

- Ze względu na zakres robót planowana inwestycja w znaczącym stopniu może naruszyć i zniszczyć substancję zabytkową stanowiska, dlatego też  w celu jej zadokumentowania i zabezpieczenia rozpoczęliśmy badania archeologiczne. W południowej części parku, gdzie mają być wykonane odcinki kanalizacji deszczowej prowadzimy standardowe wykopy badawcze. Wszystkie inne prace ziemne są pod ścisłym nadzorem archeologicznym. Wykopy badawcze w południowej części parku mają z naukowo-badawczego punktu widzenia istotne znaczenie, ponieważ są nie tylko kolejnym krokiem w stronę pełnego rozpoznania chronologii i zasięgu pradziejowego osadnictwa na tym terenie. Mogą też dostarczyć cennych informacji z czasów historycznych, ponieważ prace archeologiczne prowadzone w tej części stanowiska w poprzednich latach ujawniły liczne struktury związane z zabudową otoczenia dawnego dworu. Podczas badań prowadzonych w ostatnich dniach już udało się nam to potwierdzić. Poza bardzo licznym materiałem zabytkowym, jakim jest ceramika czy fragmenty ozdobnych kafli piecowych, udało nam się zlokalizować pozostałości kolejnego budynku pochodzącego z czasów sprzed  budowy obecnego pałacu. Być może są to pozostałości dworskiej oficyny z XVIII/XIX wieku – wyjaśnia kierownik Kamil Kaptur.

                                     O niezwykłym potencjale archeologicznym i niemalże magii tego miejsca pięknie opowiada kierownik Kamil Kaptur, który  - jak mówi – przez okres swojej pracy wciąż natrafia tu na cuda .         

- Park otaczający pałac w Częstocicach położony jest na obszarze wielokulturowego stanowiska archeologicznego Nr 14, które jest jednym z najcenniejszych pod względem badawczym obszarów na terenie miasta Ostrowca. Dzięki prowadzonym od wielu lat badaniom wykopaliskowym wiemy, że znajdują się tu ślady pozostałości działalności człowieka od młodszej epoki kamienia po czasy nowożytne, a samo stanowisko zostało odkryte w latach 60. ubiegłego wieku. Jednym z najwcześniejszych świadectw obecności ludzi na tym terenie są znaleziska związane z tzw. kulturą malicką, która łączona jest z grupami pierwszych rolników zasiedlających tereny obecnych ziem polskich w V tysiąclecia przed Chrystusem. Najczytelniejszym śladem obecności pierwszych rolników w Częstocicach jest obiekt odkryty w 2020 roku. Była to jama w kształcie wydłużonego owalu, na dnie którego złożono cztery naczynia, z których trzy zachowały się w całości. Były to dwa pucharki, w tym jeden zdobiony dookolnymi plastycznymi guzkami, oraz szczególnie okazała i doskonale zachowana tzw. misa na pustej nóżce mówi kieroenik Kamil Kaptur -  Również z młodszej epoki kamienia pochodzą ślady osadnictwa ludności kultury amfor kulistych z III tysiąclecia przed Chr., tej samej, która eksploatowała złoża krzemienia pasiastego w Krzemionkach. Dotychczas udało nam się odkryć szereg różnego rodzaju obiektów w typie jam oraz liczne zabytki – ceramikę i narzędzia wykonane z różnych surowców krzemiennych, w tym z krzemienia pasiastego. Do tej pory na stanowisku odkryliśmy też nieliczne, pojedyncze ślady osadnictwa z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, natomiast największa intensyfikacja osadnictwa przypada na okres wpływów rzymskich, czyli czas pomiędzy I a IV wiekiem po  Chrystusem., kiedy na ziemiach polskich rozwijała się kultura przeworska. Znana jest ona z masowej produkcji żelaza w rejonie Gór Świętokrzyskich. Na terenie dzisiejszego parku istniała w tym czasie osada starożytnych hutników, po której zachowały się liczne pozostałości pieców do wytopu żelaza, ale też różnorakie obiekty o charakterze gospodarczym czy mieszkalnym. Podczas badań archeologicznych prowadzonych przez nas od kilkunastu lat na stanowisku udało się zlokalizować również liczne ślady zabudowy z XVI-XIX w. Związane są one istniejącym w tym miejscu dworem i folwarkiem oraz obecnym pałacem rodziny Wielopolskich.  Kiedy w początkach XVII wieku wyodrębnił się ziemski klucz ostrowiecki, to właśnie dwór w Częstocicach na kilka stuleci stał się ośrodkiem administracyjnym tych dóbr. Dwór ten, podobnie jak zabudowania folwarku rozebrane zostały około połowy XIX wieku, a w tym miejscu wybudowano pałac i założono park. W trakcie badań archeologicznych na terenie parku odsłoniliśmy liczne pozostałości dawnej zabudowy. Były to różnego rodzaju zagłębione obiekty w typie ziemianek – piwnic oraz relikty murów i kamienne fundamenty budynków o różnej chronologii. Szczególnie interesujący jest rejon północno-zachodniego narożnika pałacu, gdzie w kilku miejscach natrafiliśmy na pozostałości murowanych, podpiwniczonych budynków datowanych na XVII-XIX wiek -dodaje kierownik Kamil Kaptur

        Prace dotyczące rewitalizacji tego cudownego miejsca zakończą się jeszcze w tym roku. Podczas zebrania Rady Muzealnej , regionalista Zbigniew Pękala złożył propozycję, którą z aprobatą przyjął zarząd powiatu ostrowieckiego, dotyczącą odtworzenia i połączenia górnego parku Pałacu Wielopolskich z dolnym parkiem, które niegdyś stanowiły jedną bryłę. Obecnie terenem dolnego parku zarządza gmina Ostrowiec Świętokrzyski i jest on  ogólnodostępny dla mieszkańców. Być może w przyszłości, w kolejnej perspektywie dofinansowania uda się  pozyskać środki i odtworzyć dolną część tego wyjątkowego w mieście miejsca.

Łukasz Dybiec wicestarosta: Pogodna aura sprzyja pracom rewitalizacyjnym  parku wokół Pałacu Wielopolskich Muzeum w Częstocicach, które polegają na odtworzeniu nawierzchni oraz elementów,  istniejących w pierwotnych założeniach w XIX wieku. To  miejsce ma wyjątkowy potencjał i nadal kryje wiele archeologicznych zagadek. Prace obejmują również nasadzenia nowej roślinności, a także budowę ścieżek pośród istniejącego już zabytkowego drzewostanu, które będą dostępne dla osób zwiedzających.