Czy pomysł budowy w naszym mieście linii tramwajowej, to fikcja? Czy były techniczne możliwości budowy podziemnego tunelu, łączącego ulicę Okólną ze Starokunowską? Jak trasa NS wpłynęłaby na dzisiejszy układ komunikacyjny miasta?

Nowoczesny zakład  metalurgiczny motorem rozwoju

Po wybudowaniu nowoczesnego zakładu metalurgicznego w tzw. nowym zakładzie huty, w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia o Ostrowcu Świętokrzyskim mówiono, że jest miastem o niezwykle dynamicznym rozwoju. Nic dziwnego, w hucie pracowało wtedy około 16 tysięcy ostrowczan, a nowe bloki mieszkalne na osiedlach rosły, jak grzyby po deszczu. Za czasów Gierka planowano nawet, by w hucie pracowało co najmniej 20 tysięcy osób. Pozwoliłoby to zmienić jej status na kombinat budowlany, jak to miało miejsce w przypadku huty Katowice, i tym samym zapewnienie przedsiębiorstwu stałych, rządowych, strategicznych środków na rozwój. Kiedy rozpoczynano budowę nowego zakładu miasto liczyło 47500 mieszkańców. W ciągu ćwierćwiecza liczba mieszkańców wzrosła blisko o 80 procent. W 1978 roku ostrowczan było już 60400, w 1988 roku 76341, a w 1991 roku osiągnęli rekordową liczbę 79580. 

W tym też czasie zaczęły się pojawiać coraz to śmielsze pomysły na nowoczesne urządzanie miasta. Jedne z nich są dzisiaj wdzięczną narracją publicystyczną, ale kilka z nich wypaliło i są realną częścią miasta do dziś. Mamy tu chociażby na myśli wybudowanie ośrodka wypoczynkowego "Rawszczyzna", czy też wielokondygnacyjnego nowoczesnego, a jakże w centrum miasta przy alei 3 Maja hotelu, później nazwanego "Łysicą".

Tramwaj kursujący ze starego na nowy zakład?

Trudno potwierdzić z jakiegokolwiek źródła, że w Ostrowcu Świętokrzyskim planowano była budowa linii tramwajowej, łączącej stary z nowym zakładem huty. Z tego powodu pomysł ten bierzemy za formę dowcipu miejskiego. Z ostrowieckimi tramwajami łączy się jednak wątek edukacyjny w Technikum Hutniczo-Mechanicznym, w którym nauczano takiego przedmiotu, jak "sieci elektryczne". Bodajże w 1975 roku prof. Władysław Wójcicki, znany z nadanej przez uczniów wdzięcznej ksywki "Faza", po raz pierwszy na klasówce zadał swym podopiecznym zadanie o mniej więcej takiej treści:

"...Wyobraź sobie, że jesteś młodym projektantem sieci elektrycznych w Ostrowcu Świętokrzyskim. Masz zaprojektować linię tramwajową na trasie Stary Zakład HO - Nowy Zakład HO. Przyjmij dane do obliczeń na bazie dostępnych danych znamionowych - sieci zasilających, tramwajów, szyn, przewodów zasilających (górnych). Odległość od SZ do NZ wynosi 5,8 km..."

Co ciekawe, wszyscy uczniowie projektowali zgodnie z teorią. Jeden z nich napisał jednak przekornie: - Ze względu na rozwój dorożkarstwa w Ostrowcu, nie widzę potrzeby projektowania linii tramwajowej. Chyba za logiczne myślenie dostał 3 z dużym minusem...

Później pan profesor modyfikował zadanie, prosząc np. przy podanych parametrach linii tramwajowej o obliczenie spadku jej napięcia na odcinku ulicy Radwana...    

Podziemny tunel w centrum miasta

Pomysł na budowę podziemnego tunelu, niejako wzdłuż górnej połaci Rynku, łączącego ulice Okólną i Starokunowską, miał w latach siedemdziesiątych zapoczątkować wyłączenie z ruchu Śródmieścia, które miało się stać spacerową częścią miasta. Ponoć za takim rozwiązaniem opowiadał się jeden z mieszkających w centrum miasta towarzyszy, któremu przejeżdżające przez całą dobę auta zakłócały wypoczynek. Wstępnie zgromadzona dokumentacja wskazywała, że są nawet techniczne możliwości budowy takiego tunelu, a jedynym problemem byłaby tylko zmiana położenia instalacji energetycznej.

Musimy przyznać, że pomysł budowy tunelu przypadł nam wyjątkowo do gustu. Dziś z pewnością na pewno kojarzyłby się wielu turystom, jeśli nie w kraju to na pewno w województwie, tylko i wyłącznie z naszym miastem. Pozwalając sobie na sarkazm, podziemny w Rynku był tylko miejski szalet, który już dawno został zasypany.

Priorytetem budownictwo wielorodzinne

W jednym z wywiadów udzielonych naszej gazecie z 1975 roku Andrzej Żak- ówczesny architekt miasta i kierownik Wydziału Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Komunikacji UM, podkreślił że priorytetowym w naszym mieście jest rozwój budownictwa mieszkaniowego i że najwięcej bloków stanie w górnej części miasta. Pułanki były wtedy nazywane osiedlem nr 5, a Rosochy osiedlem nr 8. Co ciekawe, planowano, że na Rosochach będzie w przyszłości mogło mieszkać nawet 40 tysięcy mieszkańców. Rosochy miała budować huta. Tak się nie stało. Osiedle stawiała spółdzielnia mieszkaniowa, a huta zajęła się już wcześniej budową bloków w innej części miasta, konkretnie na Ogrodach. Dziś na obu osiedlach mieszka niewiele ponad 10 tysięcy mieszkańców.

Wyburzenia w Śródmieściu i trasa NS

Nasza gmina w 1975 roku miała w planach wyburzenia części budynków w centrum, znajdujących się przy takich ulicach, jak Słowackiego, Denkowska, Bałtowska, Polna i Mickiewicza. Wszystko z powodu planowanej budowy tzw. trasy NS, która miała łączyć przedłużenie ówczesnej ulicy Bałtowskiej z wiaduktem. Odwracając kota ogonem trasa ta po zjeździe z wiaduktu miała przebiegać tuż za wybudowanym za kilka lat hotelem do ulicy Denkowskiej i dalej estakadą łączyć się z dzisiejszą ulicą Radwana. Plany trasy NS najwyraźniej powiązane były się z wcześniejszą koncepcją wyłączenia ruchu komunikacyjnego z centrum. Gdyby stały się rzeczywistością, to przyznajemy, że wraz z wybudowanym tunelem tworzyłyby niezwykle ciekawy układ komunikacyjny miasta.

Gmach ostrowieckiego magistratu i Dom Hutnika, jako okazała budowla

Wizytówkę miasta miał stanowić jedenastokondygnacyjny budynek Urzędu Miasta, który planowano postawić w okolicach dzisiejszego targowiska miejskiego. O tej inwestycji mówiło się jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych lokalizując budowę kilkupiętrowego budynku na wysokości górnej połaci Rynku, ale wyburzenia w centrum, z racji praw własnościowych i odszkodowań, stały się  niemożliwe i odstąpiono definitywnie od inwestycji.

Od strony południowej Rynku wyznaczono te z lokalizację nowoczesnego wysokościowca - Domu Technika. O budowę w naszym mieście "Domu Technika" zabiegało Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego. Miał to być okazały i o oryginalnej konstrukcji budynek. Zaprezentowana makieta wskazywała, że będzie to prawdziwy, o okrągłej bryle drapacz chmur w Ostrowcu Świętokrzyskim, przypominający nawet na nasz gust dzisiejszy Sky Towar we Wrocławiu. Wieżowiec ten nigdy nie powstał, a siedzibą "Domu Technika" stały się parterowe pomieszczenia jednego z bloków na osiedlu Ogrody. Nazywana "Klubem Technika" placówka stała się Mekką dla młodych mieszkańców osiedla. Grali tu w ping-ponga, michały, szachy, funkcjonowała czytelnia prasy z barkiem kawowym, odbywały się dyskoteki, organizowano publiczne odtwarzanie płyt. Do dziś pamiętam, jak wsłuchiwaliśmy się w muzykę Pink Floyd zawartą na świetnym albumie "The Wall".

Nowe dworce PKP i PKS, przenosiny bazy MPK, garaże piętrowe przy Polnej

W połowie lat siedemdziesiątych w planach ogólnego zagospodarowania zapisano także budowę nowych dworców PKS i PKP. Owszem, budynek dworca PKS stanął, a później został zmodernizowany w 1998 roku. Jednak o nowym lub zmodernizowanym dworcu PKP wciąż rozmawiamy w sferze marzeń. Na początku pierwszej dekady wieku też mówiło się o nowoczesnym dworcu PKP, który mógłby stanąć tuż przy wiadukcie, a wysiadający podróżni mogliby schodami dostawać się na wiadukt i dalej do miasta. Problem wciąż nie jest rozwiązany, a współpraca w tej materii na linii władze PKP - gmina Ostrowiec Świętokrzyski daleka od satysfakcjonującej.

Już w latach siedemdziesiątych podkreślono wagę nowoczesnych rozwiązań ekologicznych i konieczność przeniesienia w inne miejsca zakładów usytuowanych w pobliżu osiedli, a niezwykle uciążliwych dla mieszkańców. Mówiło się w tym wypadku o bazie MPK mieszczącej się przy ówczesnej ulicy Waryńskiego, rzeźni przy ulicy Siennieńskiej oraz "Parasolkach" przy ulicy Targowej. Znamienne jest to, że dzisiejsza baza MZK dopiero niebawem ma się przenieść do nowych obiektów przy ulicy Samsonowicza.

Ciekawe jest także to, że w latach siedemdziesiąt mówiono w naszym mieście tak, jak dziś, o konieczności budowy garaży piętrowych. Wtedy miały być usytuowane przy ulicy Polnej. Dziś jedna z koncepcji zakłada ich postawienie na miejscu bazy MZK, która zmieni lokalizację.

Każdy okres, każdy czas ma coś specyficznego, wyróżniającego się zarówno w planach, jak i dokonaniach. Z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych zapewne zapamiętamy stojące do dziś obiekty handlowe, jak Centrum na osiedlu Słonecznym, Feniks, Handlowy przy alei 3 Maja, oszklony pawilon przy ulicy Sienkiewicza, czy sklep pod filarami. Dziś możemy się tylko zastanowić, czy tamten czas prosperity gospodarczej dla miasta należycie wykorzystaliśmy...