?Przestępstwem jest nie przygotować się do wojny??
-Panie Profesorze, proszę o krótką charakterystykę jaką rolę we współczesnym systemie obronnym państwa może pełnić Obrona Terytorialna?
Dla państw średnich wielkością i małych, Obrona Terytorialna jest podstawowym komponentem sił zbrojnych, a szczególnie dla takich, które sąsiadują z mocarstwami prowadzącymi aktywną politykę zagraniczną z wykorzystaniem własnej potęgi militarnej.
-Organizacje propagujące ideę Obrony Terytorialnej chętnie odwołują się do tradycji Armii Krajowej. Czy faktycznie Obrona Terytorialna w XXI wieku może – i w jakim zakresie – odwoływać się do doświadczeń AK?
W sztuce wojennej nie ważny jest okres stosowania jej ?prawideł? ? niezależnie, czy to jest XXI wiek przed nasza erą, czy też naszej ery. Ważne jest, aby mieć świadomość tego, że ?przestępstwem jest (…) nie przygotować się do wojny? ? jak przyjmował Sun Tsu. Dodawał też, że ?przygotowanie się na wszystkie ewentualności jest powodem do dumy?. Obrona Terytorialna, będąc powszechną organizacją wojskową społeczeństwa, jako jedyna spośród form walki zbrojnej, daje sposobność ?przygotowania się na wszelkie ewentualności?. Nie dają takiej gwarancji ani wojska operacyjne, ani wojska wewnętrzne, ani nawet sojusze!. Sun Tsu wskazywał też i na to, że ?sprawą najwyższej wagi w wojnie jest rozbicie strategii wroga?, więc budując właściwy System Obrony Terytorialnej, można zniweczyć strategię agresji potencjalnego najeźdźcy. Nie stanie się on tym najeźdźcą, ponieważ podczas agresji nie osiągnie zarówno celów politycznych, jak i militarnych – po prostu na silnego się nie napada. Jedynie słabość militarna prowokuje ? zachęca wręcz – sąsiadów do agresji!
Zaś Armia Krajowa jest właściwym strategicznie przykładem organizacji Obrony Terytorialnej tamtych czasów i wiele z jej zasad funkcjonowania może być spożytkowanych obecnie, jak chociażby terytorialny system dowodzenia, terytorialne struktury bojowe, prowadzenie skutecznych działań nieregularnych, posiadanie broni przez żołnierzy AK w domu.
W wypadku Polski jedynie posiadanie właściwej Obrony Terytorialnej, stwarzającej dogodne warunki do właściwego wykorzystania siły uderzeniowej wojsk operacyjnych, jest zasadniczym wymogiem skutecznej obrony terytorium narodowego przed agresją zewnętrzną.
-Czy wpływ na przyspieszenie prac nad wprowadzeniem formacji OT w Polsce miały wydarzenia na Ukrainie i charakter tamtejszego konfliktu?
Wydaje się, że agresja ta wykazała całkowitą kompromitacje obrony jedynie strukturami zawodowych wojsk operacyjnych w Europie, jeśli weźmie się pod uwagę bezbronność takich struktur wobec działań hybrydowych. Można wręcz przyjąć, że obecnie tylko właściwie rozbudowane struktury powszechnej OT mogą efektywnie przeciwstawić się takim działaniom ? i to nie tylko skutecznie, ale i relatywnie po niewielkich kosztach.
-Jak Pan Profesor, jako uznany specjalista, ocenia obecne prace nad wprowadzeniem OT i czy możemy mówić o jednej czy kilku koncepcjach wykorzystania OT w systemie obronnym państwa?
Trudno oceniać coś na ?jawnych? łamach, jeśli jest ?utajnione?, ponieważ wtedy nie ?dotyka się? właściwych danych. Natomiast w kwestii samej koncepcji ?wykorzystania OT w systemie obronnym państwa?, to jest to strategicznym wymogiem dla Polski, która ze względu na geopolityczne położenie i doświadczenia z historii musi być przygotowana do skutecznej obrony terytorium narodowego. Carl Clasewitz wskazywał, że właściwymi środkami obrony państwa są m.in. takie z nich, jak wojska OT funkcjonujące w systemie terytorialnego dowodzenia, wola obronna społeczeństwa (narodu), przygotowane terytorium do obrony oraz działania nieregularne w masowej skali ? a to jest właśnie Obrona Terytorialna. Stąd też mając na względzie nie tylko jego wskazania, nie możemy sobie pozwolić na słaby system obronny w Rzeczypospolitej (a bez OT takim zawsze on będzie), gdyż w naszym wypadku ?miejsca na małe, słabe państewko nie ma? (twierdził Roman Dmowski), a Józef Piłsudski przyjmował, że ?historia jest ciągłą walką sił i że kto siły nie ma, ten się w historii nie liczy?. Mając powyższe na względzie, w Polsce wymogiem nie tylko chwili, a żywotnym i jednoczesnie strategicznym, jest powszechna Obrona Terytorialna.
-Dziękuję za rozmowę.
Płk prof. dr hab. Ryszard Jakubczak, ur. 1941, nauczyciel akademicki, wykładowca Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, czołowy polski teoretyk obrony terytorialnej, autor kilkunastu opracowań z tego zakresu, były doradca I Zastępcy Ministra Obrony Narodowej.
