Po 25 latach nasze miasto doczekało się nowej monografii historycznej. Promocja "Dziejów Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego"

W miniony czwartek, w gościnnych progach Biblioteki Miejskiej w Ostrowieckim Browarze Kultury odbyła się promocja świeżo wydanej monografii "Dzieje Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego". Monografia jest dziełem powstałym na podstawie podpisanej umowy pomiędzy Gminą Ostrowiec Świętokrzyski, a Akademią Nauk Stosowanych im. J.Gołuchowskiego, polegającej na zleceniu kompleksowego opracowania i druku wersji monografii Ostrowca Świętokrzyskiego. Jako pierwsza darmowy egzemplarz otrzymała będąca na promocji wydawnictwa najstarsza mieszkanka miasta, 105-letnia Stanisława Gryz.

W ramach promocji autorzy monografii, wraz z wiceprezydentem Arturem Łakomcem i rektorem ANSG dr Pawłem Gotowieckim, spotkali się z władzami samorządowymi, przedstawicielami wielu stowarzyszeń kultury, zaproszonymi gośćmi na czele z parlamentarzystami i zaciekawionymi mieszkańcami. Sporo mówili o meandrach powstawania poszczególnych rozdziałów "Dziejów Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego".

Monografia powstała pod redakcją dra Pawła Gotowieckiego, który był liderem projektu. Tak duża publikacja jest nie tylko rysem historycznym Ostrowca Świętokrzyskiego, ale również odnosi się do zamieszkującego w nim społeczeństwa i jego losów na tle miasta. No właśnie, jakiego miasta?

-Ostrowiec Świętokrzyski nigdy nie był miastem wojewódzkim, przez długi okres nie miał nawet statusu miasta powiatowego, nie wyróżniał się też ani średniowiecznym rodowodem, ani bogactwem architektury, ani osobliwością historycznego dziedzictwa - pisze we wstępie do monografii dr P.Gotowiecki. -A jednak pozostawał, zwłaszcza przez ostatnie dwa stulecia, miastem ważnym, znaczeniem swym dalece wykraczającym poza pozycję wszystkich ościennych miast i miasteczek. Ostrowiec, ulokowany w Staropolskim Okręgu, w kolebce polskiego przemysłu, rozrastał się w tempie rozbudowy fabrycznych kominów, w cieniu "matki hut", której początki, świetność i zmierzch nierozerwalnie związane były z XIX- i XX-wiecznymi dziejami miasta nad Kamienną. I choć nie doczekał się Ostrowiec literackiego portretu swej dynamiki, rozmachu, brzydoty i kapitałów sąsiadujących z nędzą na miarę reymontowskiej Łodzi, to w mniejszej skali był symbolem polskiej industrializacji, a z czasem zjawiska określonego mianem monokultury przemysłowej, ze wszystkimi tego fenomenu społecznymi, ekonomicznymi i kulturowymi następstwami. Pozostawał wreszcie Ostrowiec - najpierw dwunarodowościowy, następnie robotniczy, wreszcie wchłaniający okoliczne społeczności wiejskie, a dziś postindustrialny - miastem dla jednych "czerwonym", dla innych "pomarańczowo--czarnym", tworzącym własną tkankę kulturową, własną tożsamość i identyfikację, stanowiącym źródło aksjologicznych odniesień i sentymentów. Miastem piszącym własną historię, a jednocześnie będącym przedmiotem rozlicznych, uzupełniających się narracji.

Monografia, która została wydrukowana w TOTEM.COM.PL w Inowrocławiu, została podzielona na dziewięć rozdziałów. Ich autorami są: Artur Jedynak i Kamil Kaptur (Krzemień i żelazo. Wybrane zagadnienia pradziejów środkowego dorzecza Kamiennej), Magdalena Kopeć (Oppidum Hereditarium. Nowożytne dzieje Ostrowca), Krzysztof Karbownik (Ostrowiec nad Kamienną w okresie niewoli narodowej), Barbara Kasprzyk -Dulewicz (Miasto dwóch kultur. Ostrowiec w dwudziestoleciu międzywojennym), Barbara Kasprzyk-Dulewicz i Jarosław Dulewicz (Ostrowiec Świętokrzyski w latach II wojny światowej), Jarosław Dulewicz (Peerelowskie przyspieszenie 1945-1980), Paweł Gotowiecki (Burzliwa dekada 1980-1990), Justyna Łada (Życie kulturalne Ostrowca Świętokrzyskiego), Waldemar Frańczak i Dariusz Kisiel (Stulecie sportu w Ostrowcu Świętokrzyskim"). Nawiązaniem do współczesności jest Kalendarium wydarzeń społecznych, gospodarczych, politycznych w latach 1990-2022 opracowane przez Waldemara Frańczaka i naszego redakcyjnego kolegę, Dariusza Kisiela. Obaj bardzo chcieliby, by kiedyś ów kalendarz stał się jeśli nie zaczynem do napisania najnowszej historii gospodarczej, politycznej, społecznej naszego miasta, to do wydania chociażby ilustrowanej kroniki współczesnego Ostrowca Świętokrzyskiego.

W opinii wiceprezydenta Artura Łakomca, monografia jest wynikiem skrupulatnego i długotrwałego zbierania informacji o dziejach naszego miasta. -Czas, jaki upłynął od wydania ostatniej "Monografii historycznej miasta Ostrowca Świętokrzyskiego", rodził potrzebę powstania nowej odsłony tego szczególnego dzieła, które zewrze w sobie kolejne fakty dotyczące dziejów naszej hutniczej miejscowości -napisał wiceprezydent w przedmowie do monografii.

Warto nadmienić, że ostatnia monografia historyczna naszego miasta powstała 25 lat temu, dokładnie w 1997 roku.

-Monografia z 1997 r. nie zamknęła badań nad lokalną historią - co więcej, stała się asumptem do rozwijania przez historyków i regionalistów zarysowanych w niej wątków i analizowania nowych, niezbadanych dotąd zagadnień - mówi główny redaktor "Dziejów Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego", dr Paweł Gotowiecki.

Nowa monografia z Wydawnictwa Gołuchowski liczy, wraz z bibliografią i indeksem osób, 580 stron. Jej recenzentami są dr hab. Grzegorz Miernik, prof. UJK i prof. dr hab. Zdzisław Pietrzyk. Autorką  okładki, a także składu jest Iwona Adamus. Na razie całym nakładem dysponuje UM w Ostrowcu Św., ale już planowany jest komercyjny dodruk.

Obecne wydanie monografii to część zadania "Jestem Ostrowczaninem", w ramach którego wznowiona została edycja "Legend Świętokrzyskich" Wojciecha Kotasiaka, książka dla dzieci o Ostrowcu Świętokrzyskim oraz komiks, którego twórcami jest ostrowiecka młodzież. Zadanie zrealizowane zostało w ramach projektu "Ostrowiec Świętokrzyski-miasta OdNowa", który korzysta z dofinansowania o wartości 2 974 766 EUR otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach Funduszy EOG. Celem projektu jest poprawa życia mieszkańców w różnym wieku poprzez osiągnięcie różnorakich zmian w rozwoju społeczno-gospodarczym miasta oraz w sferze lokalnej administracji publicznej.