Zamknij

Co jedli górnicy z neolitycznych Krzemionek?

23:56, 03.10.2021
Skomentuj

Muzeum Archeologiczne i Rezerwat Krzemionki w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa prowadziło warsztaty ?Kuchnia neolitu?, podczas których uczestnicy mogli dowiedzieć się, czym żywili się ludzie epoki neolitu oraz samodzielnie przygotować ?neolityczne potrawy?. Warsztaty poprowadził Artur Bokła ? pasjonat survivalu, bushcraftu, archeologii doświadczalnej, turystyki i dzikiej kuchni.

?php>

Europejskie Dni Dziedzictwa to cykliczny projekt kulturalny, społeczny i edukacyjny o wyjątkowej skali i zasięgu. Głównym celem jest edukacja historyczna i kulturalna, promowanie różnorodności regionalnego dziedzictwa kulturowego, podkreślenie wspólnych korzeni kultury europejskiej oraz propagowanie dialogu międzykulturowego. W tym roku EDD odbywają się pod hasłem ?Smaki dziedzictwa?. Tradycje kulinarne, przepisy przekazywane z pokolenia na pokolenie, lokalne obyczaje, obiekty związane z turystyką kulturową, zabytki przetwórstwa spożywczego ? to dziedzictwo szczególnie ważne dla tożsamości narodu, który przez lata znajdował się w rękach zaborców, a mimo to nigdy nie zapomniał o swoich korzeniach. Tegoroczna edycja EDD koncentruje się nie tylko na materialnych przejawach tradycji rzemieślniczych, np. obiektach takich, jak mleczarnie, piekarnie, fabryki cukierków, ale również na dziedzictwie kultury niematerialnej ? zwyczajach, recepturach, obrzędach.

?php>

?php>

Wzbogacona wpływami innych kultur i religii, polska kuchnia dla każdego z nas pachnie i smakuje inaczej ? wspomnieniami, potrawami przygotowywanymi przez nasze babcie, regionalnymi produktami, smakami dzieciństwa. Tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa zabiorą nas w sentymentalną podróż pełną wydarzeń upowszechniających wiedzę o dziedzictwie kulinarnym, które ? choć tak różne w zależności od regionu ? zawsze jednoczy nas przy wspólnym stole i stanowi nieodłączny, niezwykle ważny element naszej historii i kultury.

?php>

Neolit jest epoką, w której wydobywająca krzemień ludność z dzisiejszych Krzemionek zaczęła korzystać z żywności wytwarzanej z uprawianych roślin oraz hodowli zwierząt. Nadal jednak uzupełnieniem diety był szereg roślin dzikorosnących. Świadectwem użytkowania tych roślin są rozpoznane w trakcie badań archeologicznych ziarna, a w wyjątkowych przypadkach nawet pozostałości owoców.

?php>

Według prof. Marka Nowaka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, dietę społeczności ludzkich, zamieszkujących ziemie polskie w epoce neolitu oraz w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza poznaliśmy po pracy badawczej wielu zespołów naukowych dzięki analizie izotopów węgla i azotu w kościach i szczątkach roślin uprawnych. Otóż, badania te wykazały, że w neolicie ludzie utrzymujący się z wydobywania i obróbki krzemienia pasiastego żywili się głównie zbożem, a konkretnie jęczmieniem i pszenicą. Udział mięsa w ich diecie był minimalny. Nic dziwnego, że już we wczesnym neolicie przywiązywano dużą wagę do uprawy i nawożenia pola. Jako nawóz stosowano obornik od hodowanych zwierząt. Z kolei badania kości zmarłych z epoki neolitu i brązu prowadzone w Miechowie przez ośrodki Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego wykazały, że tylko 15 proc. składu diety stanowiło mięso, a blisko 50 proc. rośliny. Co ciekawe, rozwojowi rolnictwa towarzyszyła gospodarka hodowlana, ale zwierzęta były raczej bardziej utrzymywane do uzysku mleka i skór, czy też siły pociągowej, aniżeli jako źródło pożywienia.  Prowadzi to do tezy, że ludzie neolitu, poświęcający czas naprawę ziemi, nie byli już koczownikami. Z rolnictwem zresztą związany jest początek neolitu.

?php>

Dotychczas specjaliści uważali, że nawożenie obornikiem pojawiło się dopiero w epoce żelaza (2 do 3 tysięcy lat temu), zaś rolnicy z okresu neolitu nie osiedlali się w jednym miejscu; przemieszczali się z miejsca na miejsce - jak wcześniejsi myśliwi i zbieracze - i siali na coraz to nowych obszarach. Skoro jednak starali się zwiększyć żyzność gleby, najwidoczniej pozostawali w jednym miejscu dostatecznie długo, aby doczekać się większych plonów i myśleli o zaopatrzeniu w żywność kolejnych pokoleń. Powoli rozkładający się nawóz naturalny zwiększa produkcję żywności przez wiele lat.

?php>

Ponieważ ziemia stała się cennym dobrem, poszczególne rodziny zaczęły uważać ją za swoją dziedziczną własność. Konsekwencją był podział na posiadaczy i nieposiadających, co pociągnęło za sobą tworzenie się hierarchii społecznej.

?php>

Badania naukowców z Oksfordu wskazują, że także sposób odżywiania mógł być w epoce kamiennej inny niż się dotąd wydawało. Ponieważ w zachowanych szczątkach ludzkich jest dużo azotu N-15, specjaliści uważali, ze świadczy to o odżywianiu się głównie mięsem. Jednak także zboże nawożone bogatym w N-15 obornikiem zawierało dużo tego izotopu. Wydaje się wiec, że dieta neolitycznych rolników mogła zawierać więcej produktów roślinnych.

(Dariusz Kisiel)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
Nie przegap żadnego newsa, zaobserwuj nas na
GOOGLE NEWS
facebookFacebook
twitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%