Prawnik Gazety Ostrowieckiej wyjaśnia. Zaginiony testament
– Dwa miesiące temu zmarł nasz ojciec. Pół roku wcześniej poinformował nas o spisaniu testamentu, w którym uwzględnił każdego z synów. Kiedy stan zdrowia ojca się pogorszył, spisał on nowy testament, tym razem z pominięciem jednego z synów. Powiedział nam o swojej ostatniej woli, uzasadniając taką decyzję. Niestety, ostatni testament zniknął. Podejrzewamy, że jego zagubienie nie było przypadkowe. Czy ukrycie testamentu pozbawia go mocy prawnej ? pyta czytelnik.-Nieraz spadkobiercy są przekonani o istnieniu testamentu, widzieli go na własne oczy, a nawet znają jego treść, ale po śmierci spadkodawcy nie mogą go znaleźć. Czasami jest to celowe działanie osoby trzeciej – wyjaśnia Przemysław Plaskota (KANCELARIA PR AWNA, ul. Krucza 2, I piętro, 150 m od Urzędu Skarbowego, tel. 41 247 25 00). Zniszczenie, czy ukrycie testamentu, może bowiem doprowadzić do dziedziczenia ustawowego, co dla niektórych spadkobierców nieraz okazuje się bardziej korzystne.
Zniszczenie lub ukrycie testamentu może prowadzić do sytuacji, w której sąd stwierdzi niegodność dziedziczenia. Przy czym warto zaznaczyć, że chodzi tu o działanie osoby trzeciej, bo zniszczenie testamentu przez samego spadkodawcę jest jedną z form odwołania ostatniej woli. Jeśli więc dana osoba trzecia zniszczy lub ukryje testament, w efekcie sąd może uznać taką osobę za niegodną dziedziczenia i nie tylko nie otrzyma spadku, ale zostanie też pozbawiona prawa do zachowku. Rzecz jednak w tym, że często trudno udowodnić, że doszło do zniszczenia czy ukrycia ostatniej woli, a już tym bardziej wskazać konkretną osobę, która za tym stoi. Oczywiście przypadek ten dotyczy testamentu własnoręcznego. W odniesieniu do tego sporządzonego notarialnie spadkobiercy mają bowiem możliwość uzyskania odpisu od notariusza.
W toku postępowania spadkowego spadkobiercy mają obowiązek poinformowania o każdym wiadomym im testamencie. Zniszczenie lub ukrycie testamentu przez osobę trzecią nie powinno pozbawiać go mocy prawnej. W toku postępowania spadkowego sąd może odtworzyć zaginiony lub zniszczony testament. Z tego powodu przyjmuje się, że testament odtworzony w toku postępowania spadkowego ma moc prawną równą oryginalnemu testamentowi własnoręcznemu. I to zarówno w przypadku, gdy doszło do jego celowego ukrycia czy zniszczenia, jak i gdy zaginął z innych przyczyn. Odtworzenie treści testamentu może mieć miejsce przy wykorzystaniu wszelkich środków dowodowych, takich jak przesłuchania stron, czy dowody z zeznania świadków. Mogą oni zeznać, że widzieli testament albo słyszeli o jego sporządzeniu przez spadkodawcę.
Udowodnienie, że testament istniał i miał określoną treść, nie należy jednak do zadań prostych. Trzeba przekonać sąd nie tylko o istnieniu samej ostatniej woli. Należy też uzasadnić, że spadkodawca zdecydował się rozdysponować swój majątek w taki, a nie inny sposób.
