Determinacja mieszkańców odniosła sukces
Olbrzymia determinacja mieszkańców północnej części gminy Ćmielów, a także sąsiednich miejscowości gminy Bodzechów, zaangażowanych instytucji oraz osób doprowadziła do sukcesu, jakim jest powołanie Rudzkiego Parku Kultury. To wielki triumf społeczności lokalnych miejscowości Rudy Kościelnej, Stoków Starych, Stoków Małych, Stoków Dużych, Borii, Podgórza, Wiktoryna.
Jak podkreśla Łukasz Misiuna, kielecki przyrodnik, kierownik Działu Przyrody Muzeum Historyczno – Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim, odpowiadający za przyrodę ożywioną Krzemionek, działacz społeczny ze Stowarzyszenia MOST, które angażowało się do walki przeciw budowie kopalni oraz było stroną w postępowaniu administracyjnym w sprawie planów budowy farmy fotowoltaicznej o powierzchni ponad 100 ha w północnej części gminy Ćmielów, obszar ten doczekał się tego na co zasługuje czyli ochrony.
W Uchwale Rady Miejskiej w Ćmielowie z dnia 27.10.2023 stwierdzono m.in., że park kulturowy pod nazwą Rudzki Park Kulturowy zostaje utworzony w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz układów urbanistycznych i ruralistycznych (miejscowości, które wyżej zostały wymienione, unikalnych obiektów pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a także walorów przyrodniczo – krajobrazowych obszaru Natura 2000 Dolina Kamiennej.
Powołanie parku jest przede wszystkim skutkiem walki mieszkańców, dużej determinacji radnego Rady Miejskiej w Ćmielowie, Jerzego Sykały (wspartego przez część Rady Miejskiej), przede wszystkim mieszkańców Rudy Kościelnej i ościennych miejscowości, sołtysów oraz zaangażowanych osób, i braku zgody na utworzenie wielkiej kopalni wapieni, która zagroziłaby spokojnemu życiu w pięknej naturze oraz spójności sieci Natura 2000 i rezerwatowi przyrody „Krzemionki Opatowskie”, zarówno jego walorom przyrodniczym, jak i archeologicznym.
-Wielkimi partnerem tego sukcesu jest Muzeum Historyczno – Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim i różni eksperci, w tym Krzysztof Starzyk. Pewną część pracy wykonaliśmy i my jako Stowarzyszenie MOST (Dominik Włudyga, Kamil Śladkowski, Aleksandra Bernatek-Krakowiak i Marzena Sadowska). Przede wszystkim wykonaliśmy analizę zgodności z prawem raportu oddziaływania na środowisko dla planowanej kopalni wapienia. Raport okazał się pełen wad i braków, nie spełniał kryteriów dokumentu, który może posłużyć do sensownej, merytorycznej analizy tak inwazyjnej inwestycji jak kopalnia. Przeprowadziliśmy też z mieszkańcami cykl spotkań konsultacyjnych starając się pokazać czym w rzeczywistości jest światowe dziedzictwo UNESCO i jakie unikalne wartości kulturowe i przyrodnicze deponuje rezerwat „Krzemionki Opatowskie” i obszar Natura 2000 Krzemionki.
Przedstawiciele Stowarzyszenia MOST w czasie spotkań z mieszkańcami starali się przekazać, że w tak unikalnej lokalizacji rozwój gospodarczy powinien odbywać się na bazie istniejących wartości, a nie wbrew nim lub ze szkodą dla nich.
-Pieniądze można zarabiać nie tylko eksploatując zasoby naturalne – podkreśla Ł. Misiuna. Można je zarabiać również pokazując je innym, udostępniając lub wręcz chroniąc na przykład poprzez przywracanie dawnych form gospodarowania. Na całym świecie to bardzo popularne i dochodowe. Zależy nam żeby nie tylko mieszkańcy to rozumieli, ale także gminni urzędnicy. To oni mają kształtować kierunki rozwoju gminy i wspierać mieszkańców w ich zamierzeniach i sposobach zaspokajania swoich potrzeb.
-Motywacją do utworzenia parku kulturowego na naszym terenie stały się masowe plany inwestorów, których realizacja przekształciłaby północne sołectwa w strefę przemysłową- mówi mieszkanka Wiktoryna, Barbara Sęderowska. Nie jesteśmy przeciwnikami rozwoju, odnawialnych źródeł energii itp. Popieramy rozwój zrównoważony i odpowiedzialny. Natomiast skala i lokalizacja planowanych inwestycji przekroczyła granice zdrowego rozsądku. Dodam, że inwestycje te nie były konsultowane z lokalnym społeczeństwem, choć w dokumentach podano, że były. Wnioski inwestorów dotyczyły: budowy odkrywkowej kopalni wapieni wraz z młynami (powierzchnia pola górniczego ok. 100 ha), budowy wielkoobszarowych farm fotowoltaicznych (w pięciu z siedmiu północnych miejscowościach, łączna powierzchnia ok. 350 -400 ha), budowy dwóch magazynów energii, każdy o mocy do 1 GW. Wszystkie te przedsięwzięcia w siedmiu niewielkich sołectwach. Wydarzenia ostatnich 3 lat wiele nas nauczyły. Nawiązaliśmy kontakty z mieszkańcami z różnych stron kraju, którzy tak jak my walczą o swoją przyszłość i miejsce, w którym żyją. Nie chcielibyśmy podzielić losu ludzi z miejscowości Granice w woj. łódzkim, gdzie w pobliżu domostw i Natury2000 inwestor zamierza budować odkrywkową kopalnię wapieni, a także składować odpady na terenie planowanej kopalni. Nie chcielibyśmy znaleźć się w sytuacji mieszkańców Witolubia na Pomorzu, którzy z trzech stron będą otoczeni setkami tysięcy paneli fotowoltaicznych. Przy współczesnym tempie życia, problemach zdrowotnych itd. przyroda dla wielu z nas jest najlepszym przyjacielem, a nawet lekarzem.
Jak podkreśla B. Sęderowska, Rudzki Park Kulturowy daje ochronę dla dziedzictwa kulturowego i historycznego, pozwala zachować obecny stan przyrody i krajobrazu oraz dotychczasowy charakteru rolno -leśnego wspomnianych terenów. Utworzony park chroni przede wszystkim przed lokowaniem uciążliwych działalności, tym samym chroni nieruchomości przed spadkiem ich wartości, daje możliwość dalszego rozwoju działalności rolniczych, a także działalności z branży rekreacyjnej, turystycznej i okołoturystycznej, podnosi atrakcyjność terenów, daje szansę na wykorzystanie potencjału związanego z obiektami wpisanymi na listę dziedzictwa UNESCO, a przede wszystkim daje mieszkańcom spokój i poczucie bezpieczeństwa.
Utworzenie parku kulturowego wiąże się z koniecznością utworzenia przez gminę Ćmielów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co należy do urzędników. Tymczasem na północy gminy Ćmielów pojawili się ludzie, którzy chodzą po domach i namawiają mieszkańców do wpuszczenia na swoje działki fotowoltaiki.
